مگاترند Mega Trend یا روندهای کلان چیست؟

چه بلایی به سر دنیا آمده است؟

سالیان سال قبل، یعنی زمانی که هنوز مردم آب مصرفی خود را از جوی های آب تامین می کردند، به تدریج متوجه شدند استفاده از آب جوی ها منجر به بروز بسیاری از بیماری های سخت نظیر  کچلی و سالک می شود.

برای حل این مشکل افرادی وظیفه ی آب رسانی به خانوارها را بر عهده گرفتند و شغل میرآب شکل گرفت. میراب ها وظیفه داشتند طبق یک زمان بندی بسیار دقیق، با استفاده از ابزارهای مخصوص آب جوی  را به آب انبار خانه ها هدایت کنند تا مردم از آب های ذخیره شده در آب انبار خانه خودشان استفاده کنند و کمتر به امراض مختلف مبتلا شوند.

تقسیم به موقع آب متناسب با نیاز هر خانوار کاری بسیار حساس و پر رونق بود. البته همه ی مردم امکان استفاده از آب انبار را نداشتند و برخی میراب ها با درشکه های مخصوصی آب را به محله ها می بردند و سطل سطل به مردم می فروختند.

زمانی که میراب به محله ای می رفت با استقبال خیلی گرم اهالی رو به رو می شد و همه برای بردن او به منزل شان از هم سبقت می گرفتند.

در کوچه پس کوچه های محله های قدیمی کاشمر، مشهدی عباس میراب محله های اعیان نشین بود. همه اهالی محل می دانستند که مشهدی عباس چه روزی به محله شان می آید و در روز مقرر، از صبح زود همگی آماده و گوش به زنگ شنیدن بانگ آی میرابه، میراب، میراب…. او در کوچه بودند. همین که پای مشهدی عباس به کوچه می رسید همسایه ها برای بردن او به خانه شان از هم سبقت می گرفتند.

خلاصه مشهدی عباس با سلام و صلوات، در کمال عزت و احترام به خانه ها می رفت و آب انبارها و حوض ها را پر می کرد و عرقش خشک نشده دست مزدش را به انضمام دعای خیر اهل خانه دریافت میکرد.

این قصه همین طور ادامه داشت تا روزی که وقتی مشهدی عباس وارد محله شد دید زمین یک طرف کوچه را سر تا سر کنده اند و گودال عمیقی درست کرده اند. اما طبق معمول آن قدر اهالی محل برای بردن او عجله داشتند که بی توجه به گودال و کارگران که سخت مشغول کندوکاو بودند، رفت و به کار همیشگی خود مشغول شد.

هفته بعد و بعدتر هم هر بار مشهدی عباس به محله ها می رفت شاهد کار کارگران و گودال های عمیق حفر شده بود. اما بی توجه و بی علاقه از کنارشان عبور می کرد و برنامه همیشگی خود را دنبال می کرد.

بالاخره یک روز که مشهدی عباس به محله  ها رفت دید نه خبری از کارگر هاست نه چاله ها.

با خیال راحت شروع کرد همچون گذشته با صدای بلند فریاد زدن که :‌ای میرابه، میرااااب!

چند دقیقه گذشت، هیچ خبری از اهل محل نشد، مشهدی عباس دوباره با صدای بلندتر فریاد زد اااای میرابه، میرااااب!

نخیر، خبری نشد که نشد. باور نکردنی بود. بالاخره خودش رفت جلو در یکی از خانه زد و در را کوبید و …

فکر میکنم حدس زده اید که چه به سر مشهدی عباس قصه ما آمده بود! بله لوله کشی آب راه حلی بسیار ساده تر، در دسترس تر و به صرفه تر بود. شغل مشهدی عباس هم مثل ، ماست بندها، دلاک ها، نفت فروش ها و … با تغییرات تکنولوژی و ظهور روندهای جدید به تدریج از بین رفت. تغییراتی که منجر شدند تا راه حل هایی به مراتب سریع تر، آسان تر و کم هزینه تر برای تامین نیازهای افراد پیدا شود.

بسیاری از افراد تصور می کنند، آینده ی جهان کم و بیش شبیه دنیایی است که امروز می شناسند و تغییر و تحولات تاثیر چندانی بر چارچوب ها و شیوه ی زیستن آن ها نخواهد داشت و آینده با تمام تحولات اش از آن ها فاصله ی زیادی دارد. حاصل این شیوه ی نگرش آن است که خود را برای مواجه با فردا آماده نمی کنند. چه تصمیمی خطرناکی!

تغییراتی که در فضای پیرامون تان در طی سه تا پنج سال اخیر رخ داده  را با تحولات کل دوران زندگی پدربزرگ تان مقایسه کنید. شاید اون طی دهه ها از عمرش به اندازه ۵ سال اخیر زندگی شما شاهد تغییرات تکنولوژیک، کسب و کار، اقتصادی و … نبود. دهه ها قبل خیلی تفاوتی  نداشت شما متولد دهه بیست باشید یا سی، اما امروز یک متولد دهه هفتاد دنیایی کاملا متفاوت با یک دهه هشتادی دارد. این همه تفاوت حاصل تغییرات پی در پی در سبک زندگی و پیرامون ماست.

زمانی که آینده پژوه و متفکر برجسته آمریکایی، الوین تافلر در کتاب موج سوم با کنار هم قرار دادن رخدادهای به ظاهر بی ربط در کنار هم و کشف روابط شگفت انگیز میان آن ها، به پیش بینی آینده ی جهان پرداخت، شاید هرگز تصور نمی کرد با چنین سرعتی تغییرات رقم بخورد.

موج سوم 

تاريخ بشر تا کنون دو انقلاب ( موج ) را پشت سر گذاشته و هم اکنون جهان در عصر سوم، یعنی عصر اطلاعات به سرمی برد و به زعم بسیاری پس از بحران کرونا به موج چهارم نیز وارد شده است. موج اول همان عصركشاورزي بود که هزاران سال ادامه یافت. موج دوم یعنی ظهور تمدن صنعتی برای سیصد سال جوامع بشری را تحت تاثیر خود قرار داد.

تداوم و بقای عصر صنعتی (موج دوم) نیازمند نیروی کاری بود که بتواند در کارخانه ها، معادن و ادارات به تولید و بپردازد. با انتقال کار از مزارع و زمین های کشاورزی به کارخانه ها، نظام صنعتی نیازمند افرادی بود که بتوانند در شرایط جدید به خدمت مشغول شوند. افراد شاغل در عصر صنعتی باید می توانستند به تولید و اشتغال در کارخانه ها، معادن و ادارات بپردازند.

آنچه بقای خود را حفظ می کند نه قوی ترین نوع است، نه هوشنمدترین، بلکه آن نوعی است که بیشتر از همه به تغییر پاسخ می دهد. داروین

 چرا این گونه آموزش دیدیم؟

طبیعی بود که افراد بالغ که در موج کشاورزی پرورش یافته بودند نمی توانستند از پس این کار به خوبی برآیند. پس تصمیم بر آن شد تا کودکان را از سنین کم برای این شرایط تربیت کنند، در نتیجه سیستم آموزش و پرورش همگانی به وجود آمد. نظام آموزشی که بر مبنای پرورش افرادی مناسب کار در کارخانه طرح ریزی شده بود، خواندن و نوشتن، حساب و هندسه و کمی تاریخ و موضوعات درسی دیگر را یاد می داد. اما در پشت آن برنامه درسی پنهانی هم وجود داشت. این برنامه که هنوز هم اثر پررنگ آن دیده می شود مشتمل بر سه درس بود: درس وقت شناسی، درس اطاعت، درس کار تکراری طوطی وار!

زیرا کار در کارخانه ها و ادارات عصر صنعتی به افرادی نیاز داشت تا به موقع سرکار حاضر شوند، بدون چون و چرا دستورات مقامات بالاتر را اجرا کنند و کارهای شدیدا تکراری و یکنواخت رایج در کارخانه را انجام دهند. مدارس موج دوم طراحی شدند تا جوانان را به نیروی کار منضبط، حرف گوش کن و مقرراتی تبدیل کنند تا برای نقش هایشان در جامعه صنعتی آماده باشند.

قرار گرفتن دانش آموزان در صف های مرتب و پشت میزهای استاندارد، ندویدن در راهروها، نخندیدن سر کلاس، حرف شنوی تام از معلم  و ناظم، روش های ارزیابی و نمره دادن ثابت و بدون انعطاف، طراحی آزمون های هوش استاندارد و رتبه بندی افراد بر اساس مدارک تحصیلی و حتی تست های چهار گزینه ای خالی از خلاقیت از دستاوردهای این نظام آموزشی بودند. زمان گذشت و پیش بینی تافلر به حقیقت پیوست. موج سوم از راه رسید و تمام اصول بنیادی که در موج دوم  دنبال میشد را، بی رحمانه مورد حمله قرار داد.

عصر اطلاعات از راه رسید و تمام پیش فرض ها را در هم شکست. اتوماسیون اداری دست در دست اینترنت توانستند کار هزاران هزار کارمند را انجام دهند. خطوط تولید تمام اتوماتیک نیاز به کارگران کارخانه را به یک دهم میزان قبلی کاهش دادند. اما در بسیاری کشورها، مدارس موج دوم سرسختانه به راه خود ادامه دادند و به تربیت افرادی پرداختند که پس از فارغ التحصیلی وارد دنیایی شدند که اصلا برای آن آماده نبودند. چه سرنوشت غم انگیزی!

این نخبگان موج دومی تلاش کردند تا با به کار بستن دستور العمل هایی که در نظام آموزشی آموخته بودند در تجارت، یافتن شغل، ارتباطات و پیشرفت در ابعاد مختلف زندگی موفق شوند. غافل از آن که فرمول های قدیمی موفقیت دیگر با واقعیات روز تطبیق نمی کرد. آن ها برای چیزی آماده شده بودند که دیگر وجود خارجی نداشت! و آنچه مقابل خود می دیدند جهانی بود که  اصلا شبیه آنچه انتظارش را داشتند نبود!

بازارها، قوانین، رفتار و سلیقه ی مشتریان، تکنولوژی ها و … دایما اقتضاعات جدیدی ایجاد می کنند. رمز موفقیت در دهه کنونی با دهه گذشته متفاوت است و بازندگان قطعی افرادی هستند که با تصورات و پیش فرض های قدیمی با مسایل و چالش های جدید رو به رو شوند. بزرگ ترین عامل شکست انسان ها، جذابیت گذشته است.

بدترین نوع اتلاف وقت آن است که کاری را که اصلا لازم نبوده انجام دهید، به بهترین شکل ممکن انجام دهید.

هوشمندی در رصد تغییرات

اما چرا بسیاری از مردم به  موقع متوجه تغییرات نمی شوند؟ پاسخ ساده است: باید نگاه کنید ، تا ببینید! چشم تان باید به دنبال کشف تغییرات باشد.

ما همواه تصور می کنیم که تغییرات درآینده روی خواهند داد، در حالی که باید بپرسم الان چه اتفاقی مهمی در حال رخ دادن است؟

اگرکمی هوشمندانه و سیستماتیک به تغییرات تکنولوژیک و کسب و کار پیرامون تان بنگرید یا حتی شیوه ای که یک روز خودتان را سپری می کنید متوجه می شوید، تغییرات تکنولوژی به زودی حتی بیش از این اثر خود را اشکار خواهند کرد.

مگاترند Mega Trendبه معنای روند کلان است.

مگاترند Mega Trend یا روندهای کلان چیست؟

مگاترندها، نیروهای توسعه ی  جهانی، کلان و پابدارند که بر کسب و کارها، اقتصادها، صنایع و حتی زندگی فردی افراد سراسر جهان اثر می گذارند و جهان آینده ما را تعریف می کنند و سرعت تغییرات را افزایش می دهند.

شما به عنوان یک فرد یا بیزنس با ندیدن و پیش بینی نکردن اثر مگاترندها عامل مهمی که بر آینده و استراتژی های شما اثر دارد را از قلم انداخته اید و هزینه آن را به زودی خواهید پرداخت.
مگاترند چیزی شبیه مد نیستند که در مدت کوتاهی به یک باره اوج بگیرند و بعد از مدتی اثری از آن نبینید. آن ها نیروی های شکل دهنده آینده جهان هستند. گزارشاتی که استراتژیست ها و متخصصان آینده پژوهی در سراسر جهان منتشر کرده اند به رصد این روندهای کلان و تاثیر آن بر زندگی انسان ها پرداخته است.

همین روند های هستند که منجر به از بین رفتن بسیاری از رشته ها و مشاغل و به وجود امدن مشاغل جدید می شوند. همین روندها منجر به تغییر عوامل موفقیت در بازی کسب و کار شده اند. همین روندها شهرهای هوشمند، اتومبیل های بدون راننده و فروشگاه های بدون فروشنده را به وجود اوردند. شیوه ذخیره سازی انرژی (باتری ها)، مصرف انرژی اتومبیل ها و به تبع ان شیوه حمل و نقل، اینترنت اشیا که منجر به برقراری ارتباط بین اشیا مختلف می شود، شیوه ذخیره سازی اطلاعات ( کلاود)، و… تغییرات بنیادین کرده اند.

این تغییرات بر شما به عنوان یک فرد و شکا به عنوان یک کسب و کار چه تاثیری گذاشته اند و خواهند گذاشت؟

طبق گزارش مکنزی تا سال ۲۰۲۵ از هر سه شغل، یک شغل از بین خواهد رفت یا توسط ربات ها انجام خواهد شد.

برای مطالعه بیشتر روندهای جهانی که شما و کسب و کارتان را متاثر کرده -و خواهد کرد – پرونده ای در راهکارها اختصاص داده میشود.

کسب و کارها در مواجه با تغییر سه دسته اند

یا زودتر از همه تغییر را می پذیرند و خود آن را رقم می زنند و پیشگامان آن حوزه  خواهند بود

یا زمان وقوع تغییرات به موج می پیوندند و همراه میشوند و از مزایا بهره می برند

یا خیلی دیر تغییر می کنند و زیان های این تاخیر را با نابود شدن خود می پردازند

اما دغدغه ی فعلی راهکارها بقای کسب و کار ها نیست، بلکه بقای افراد است. انسان ها به عنوان واحد های تشکیل دهنده ی کسب و کار ها دچار چالش مشابهی هستند.

هدف راهکارها در این بخش آن است که با معرفی برگ برنده  ی انسان ها در طی سال های آینده آنها را به آنچه شایسته آن هستند نزدیک کند.

یا پیشگامان تغییر هستند

یا همراهان تغییر

یا قربانیان تغییر

شما تصمیم تان چیست؟

تو به تقصیر خود افتادی از این در محروم

از که می‌نالی و فریاد چرا می‌داری

حافظ از پادشهان پایه به خدمت طلبند

سعی نابرده چه امید عطا می‌داری

رفع یک ابهام اساسی: همیشه زمانی که در کلاس درس به این مباحث میپرداختم عده ای با تاسف سر تکان میدهند و به سوگواری برای خود می پردازند. اما اندک افرادی مرا با چالش می کشند با این سوال همیشگی: این ها که تو گفتی برای دنیا است، از کجا معلوم که در ایران هم این اتفاقات افتاده باشد؟ هر قدر زمان گذشت (بالاخص در دو سال اخیر) افراد کمتری این سوال را مطرح کردند. به نظر میرسد هم اکنون همه ی ما در این که ایران نیز همچون سایر کشورهای جهان تحت تاثیر این روندها قرار دارد، اتفاق نظر داری

Are You Ready For These 15 Mega Trends In The World?